Historia tego miejsca sięga XVI wieku, a jego dzieje są niezwykle burzliwe. Wizje kolejnych właścicieli były bardzo ambitne, jednak zbyt kosztowne by je w pełni zrealizować. Budowla była niszczona kilkukrotnie, a do dziś jedynym autentycznym elementem z przeszłości jest charakterystyczny ceglany cokół, na którym stoi.
Inicjatorem i fundatorem budowy zamku był oligarcha krakowski, książę Janusz Ostrogski. Nazwa nie jest do końca właściwa, gdyż z założenia zamek warowny nie został ukończony. Ostrogskiemu pod koniec XVI w. udało się wznieść jedynie piwnice i fundament – cokół.
Kolejny etap budowy wiąże się już z podkanclerzem koronnym Jenem Glińskim, który nabył tę posiadłość w XVII wieku i zlecił Tylmanowi z Gameren wzniesienie tu okazałej rezydencji. Niezrealizowane plany były imponujące i bardzo kosztowne. Miał to być znacznych rozmiarów pałac stojący na skarpie z dwiema niezależnymi oficynami gospodarczymi. Udało się wznieść tylko jedną z nich i to właśnie ona – po rekonstrukcji ze zniszczeń wojennych – stoi dziś przy Tamce na warszawskim Powiślu.
Zanim Gliński stał się właścicielem tego terenu, posiadłość była już mocno doświadczona wojnami. Najpierw została zrabowana i splądrowana przez wojska szwedzkie. Kolejne zniszczenia przyniosły przemarsze wojsk brandenburskich, szwedzkich i siedmiogrodzkich.
W 1720 r. pałac przeszedł na własność ordynatów Zamoyskich, stąd pochodzi inna popularna nazwa – Pałac Ordynacki. Od tych właścicieli pochodzi również nazwa ulicy Ordynackiej biegnącej nieopodal. Marcin Zamoyski dokonał kolejnej przebudowy, po której budowla otrzymała wystrój w stylu barokowym. Kolejnymi właścicielami byli Czapscy (1771), Chodkiewiczowie, a w końcu sekretarz policji miejskiej Michał Gajewski, który dobudował drugie piętro i oficyny z przeznaczeniem na koszary. W późniejszym czasie mieściła się tu fabryka wyrobów gumowych, potem pensjonat dla młodzieży, aż w końcu schronisko dla bezdomnych. Jest to okres upadku tej wspaniałej rezydencji.
W 1858 roku w wyremontowanym gmachu rozpoczął działalność Instytut Muzyczny, przemianowany w 1919 na Konserwatorium. Ta szkoła muzyczna o wyższym profilu była kontynuatorką warszawskiego Konserwatorium z czasów młodości Fryderyka Chopina – wówczas Oddziału Muzycznego przy Wydziale Sztuk Pięknych Królewskiego Uniwersytetu Warszawskiego. Uczył się tutaj, a następnie wykładał Ignacy Jan Paderewski. Na początku XX wieku od strony południowej wybudowano pawilon koncertowy. W tym kształcie pałac dotrwał do powstania w 1944 roku, kiedy to został niemal doszczętnie zniszczony.
Po wojnie pałac został odbudowany w latach 1949-1954 pod kierunkiem Mieczysława Kuzmy. Na podstawie zachowanych rysunków Tylmana z Gabinetu Rycin BUW przywrócono mu wygląd zewnętrzny z końca XVII w. Wnętrza otrzymały stylistycznie nową kompozycję Kuzmy opartą na motywach późnego baroku, rokoka i klasycyzmu. Mieszane uczucia wzbudziło umieszczenie nowego detalu architektonicznego na elewacji wschodniej na tympanonie – popiersia Fryderyka Chopina. Pałac posiada wystrój w stylu klasycyzującego baroku.
Bogate plafony, sztukaterie i freski pompejańskie stanowią godną oprawę dla sal, które mieszczą od 1995 r. Muzeum Fryderyka Chopina. Kilka lat temu obiekt został odrestaurowany. Muzeum stało się jednym z najnowocześniejszych instytucji muzealnych w Warszawie.
Adres: ul. Tamka 41/ ul. Okólnik 1
Źródło:
Tadeusz S. Jaroszewski: Księga Pałaców Warszawy. Warszawa: Interpress, 1985. ISBN 83-223-2047-7.
